Viết lách là một kỹ năng quan trọng không chỉ dành cho nhà văn hay người viết chuyên nghiệp, mà còn là công cụ giao tiếp hiệu quả trong học tập, công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, một trong những lỗi phổ biến mà người viết, đặc biệt là người mới thường mắc phải là lạc đề và lan man, khiến bài viết thiếu trọng tâm, mất đi sự hấp dẫn và giá trị truyền tải.
Vậy làm sao để khắc phục tình trạng này? Dưới đây là những bí quyết viết lách không bị lạc đề và lan man giúp bạn giữ vững mạch văn và truyền tải đúng thông điệp.
1. Xác định rõ chủ đề và thông điệp chính của bài viết
Bước đầu tiên và cũng là quan trọng nhất để tránh viết lan man. Chính là xác định rõ bạn đang viết về điều gì.
Một bài viết cần có một chủ đề trọng tâm và một thông điệp chính.
👉 Gợi ý: Trước khi viết, hãy thử trả lời các câu hỏi sau:
- Bài viết của bạn xoay quanh nội dung nào?
- Bạn muốn người đọc hiểu điều gì sau khi đọc xong?
- Có một thông điệp duy nhất không, hay bạn đang cố “nhét” quá nhiều nội dung vào một chỗ?
Việc xác định rõ mục tiêu viết sẽ giúp bạn “bám trụ” vào một trục chính, từ đó tránh được tình trạng lạc đề. Thêm một điều nữa, hãy sắm một quyển sổ tay thật xinh xắn để làm bạn đồng hành để dễ dàng ghi chép câu văn mà bạn vừa nghĩ ra trong đầu nhé!
2. Lập dàn ý trước khi viết
Một dàn ý rõ ràng sẽ là “bản đồ” dẫn đường cho toàn bộ bài viết. Nhờ có nó, bạn sẽ không bị cuốn theo cảm hứng một cách thiếu kiểm soát.
Cấu trúc cơ bản của một dàn ý nên gồm:
- Mở bài: Giới thiệu chủ đề, dẫn dắt người đọc.
- Thân bài: Triển khai các luận điểm chính. Mỗi đoạn nói về một ý duy nhất.
- Kết bài: Tóm gọn lại nội dung chính, nêu cảm nhận, hoặc kêu gọi hành động.
👉 Hãy ghi chú từng ý bạn định viết và sắp xếp chúng theo trình tự hợp lý. Nhờ đó, bạn sẽ tránh được việc đang viết đoạn này lại “nhảy cóc” sang ý tưởng khác.
3. Mỗi đoạn chỉ nên tập trung vào một ý chính
Một sai lầm thường thấy là viết một đoạn văn dài với quá nhiều thông tin, khiến người đọc không biết đoạn đó đang nói gì.
👉 Nguyên tắc vàng: Mỗi đoạn văn = Một ý chính.
Hãy đảm bảo rằng bạn phát triển đầy đủ ý đó rồi mới chuyển sang ý tiếp theo.
Mẹo nhỏ:
- Viết câu chủ đề ở đầu đoạn để xác định trọng tâm.
- Dùng ví dụ minh họa hoặc dẫn chứng để củng cố ý chính.
- Tránh “rẽ nhánh” sang các chi tiết không liên quan.
4. Giữ văn phong rõ ràng, mạch lạc và nhất quán
Viết lan man đôi khi đến từ việc diễn đạt thiếu rõ ràng, hoặc cố dùng từ ngữ hoa mỹ, phức tạp không cần thiết.
👉 Hãy ưu tiên lối viết đơn giản, dễ hiểu nhưng vẫn mang màu sắc cá nhân.
- Tránh câu quá dài, nhiều mệnh đề.
- Dùng từ ngữ chính xác, đúng sắc thái.
- Giữ một giọng văn thống nhất xuyên suốt bài viết (trang trọng, gần gũi, truyền cảm…).
5. Kiểm tra và chỉnh sửa sau khi viết
Sau khi hoàn tất bản nháp, đừng vội đăng hay nộp. Hãy dành thời gian đọc lại để phát hiện các đoạn bị lạc đề, dài dòng, lặp ý.
Cách chỉnh sửa hiệu quả:
- Đọc thành tiếng để kiểm tra độ mạch lạc.
- Gạch bỏ những câu, đoạn không phục vụ cho mục tiêu chính.
- Nhờ người khác đọc và góp ý nếu có thể.
👉 Việc biên tập sau khi viết chính là bước “gọt giũa” giúp bài viết trở nên sắc nét và hiệu quả hơn.
6. Giới hạn độ dài phù hợp với mục tiêu và nền tảng
Không phải bài viết nào cũng cần dài dòng mới hay. Tùy theo mục tiêu (viết blog, viết tiểu luận, viết mạng xã hội…), bạn nên giới hạn độ dài hợp lý để không rơi vào tình trạng “nói nhiều mà không nói gì”.
Ví dụ:
- Bài blog SEO: 1000 – 2000 từ (nội dung sâu, có từ khóa rõ ràng).
- Bài mạng xã hội: 300 – 500 từ, nên cô đọng, truyền cảm.
- Bài luận học thuật: Cần độ dài nhưng phải có cấu trúc chặt chẽ.
7. Luôn viết cho người đọc, không chỉ cho chính mình
Hãy đặt mình vào vị trí người đọc để tự hỏi:
- Họ có hiểu được ý mình không?
- Nội dung này có thực sự cần thiết với họ?
- Mình có đang “thao thao bất tuyệt” theo cảm xúc cá nhân?
Viết hiệu quả là viết đúng, đủ và có giá trị. Đừng để cảm xúc dẫn dắt quá mức làm lệch khỏi mục tiêu truyền tải.
Kết luận: Viết đúng trọng tâm là viết có kỷ luật
Viết lách là hành trình luyện tập lâu dài, và viết không lạc đề, không lan man chính là nền móng đầu tiên. Hãy bắt đầu bằng việc xác định rõ chủ đề, lập dàn ý, viết mỗi đoạn một ý, giữ văn phong mạch lạc, và kiên nhẫn chỉnh sửa. Khi bạn viết có kỷ luật, nội dung sẽ rõ ràng, thu hút và chạm đúng mong đợi của người đọc.
